Làng trồng mai mong đắt hàng Tết
Thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định, được biết đến là "thủ phủ" của bonsai mai vàng , với những làng nghề trồng mai tập trung ở hai xã Nhơn An và Nhơn Phong. Mỗi dịp Tết đến xuân về, những làng nghề này lại tất bật vào vụ, góp phần nâng cao thu nhập và giải quyết việc làm cho người dân.
Ngoài những cánh đồng lúa xanh mướt, An Nhơn còn nổi tiếng với nghề trồng mai. Làng nghề này đã thay đổi diện mạo vùng quê thuần nông nghèo khó, không chỉ cải thiện đời sống kinh tế nông thôn mà còn trở thành một trong những ngành kinh tế sinh thái mũi nhọn của địa phương. Với tổng diện tích tự nhiên khoảng 876 ha và dân cư hơn 2.000 người, sinh sống chủ yếu bằng nghề nông, xã Nhơn An hiện có số hộ trồng mai nhiều nhất trong tỉnh. Đặc biệt, thôn Háo Đức có đến 99% số hộ tham gia trồng mai.
Nghề trồng mai ở thôn Háo Đức đã tồn tại hàng chục năm. Tuy nhiên, trước đây, đầu ra của cây mai chủ yếu dựa vào sở thích của người dân địa phương, ai thích thì tìm đến mua vài cây về chơi. Dần dần, những cây mai vàng với hương thơm thoang thoảng bắt đầu thu hút nhiều người. Nhận thấy tiềm năng, một số hộ đã chuyển từ trồng chuối, chanh sang trồng mai cảnh. Hiện tại, mỗi nhà ở đây có đến cả nghìn chậu mai được chăm sóc, cắt tỉa, tạo thế, dáng độc đáo. Mai vàng Nhơn An phát triển tốt nhờ khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp và nguồn nước mát của những nhánh sông nhỏ quanh vùng.
Anh Lê Tấn Bộ, cư dân thôn Háo Đức, xã Nhơn An, đã trồng mai hơn 20 năm. Đến thời điểm này, vườn mai của anh đã mua bán mai vàng bến tre được hơn 1.000 chậu cây từ 4-6 năm tuổi. Vài năm gần đây, cây mai bonsai mini được khách hàng ưa chuộng vì kiểu dáng đẹp, kích cỡ nhỏ dễ vận chuyển và giá cả hợp lý. Những chậu mai có kích thước lớn, thế đẹp thường có giá từ vài triệu đến cả chục triệu đồng.
Theo anh Bộ, công việc trồng mai bao gồm làm cỏ, bón phân, phun thuốc và thời điểm quan trọng nhất là lặt lá để hoa nở đúng dịp Tết. Nhà vườn cần thực hiện việc lặt lá vào thời điểm thích hợp, với sự cẩn thận và tính toán kỹ lưỡng. Sự khéo léo trong việc chăm sóc sẽ quyết định cây mai có nở đúng dịp và đẹp như mong đợi hay không.
Tuy vậy, năm nay, nhiều nhà vườn lo lắng về đầu ra cho cây mai Tết vì tình hình kinh tế khó khăn và sức mua giảm sút. Họ kỳ vọng rằng những cánh mai vàng rực rỡ trong dịp Tết Nguyên Đán sẽ thu hút người mua và giúp duy trì nghề trồng mai, một truyền thống quý giá của làng nghề An Nhơn.
Những ngày qua, các nhà vườn trồng mai ở thị xã An Nhơn đã tất bật xuống lá cho các loại mai vàng kịp ra hoa phục vụ Tết Giáp Thìn 2024 đang đến gần. Công việc này không chỉ mang lại không khí sôi động cho làng nghề, mà còn tạo công ăn việc làm thời vụ cho hàng nghìn người lao động trên địa bàn. Bà Cao Thị Lệ, cư dân thôn Háo Đức, xã Nhơn An, cho biết cuối năm là thời điểm các nhà vườn cần người lặt lá, nên bà cùng bà con trong xóm tranh thủ đi làm thuê để kiếm thêm thu nhập. Đây được xem là công việc nhẹ nhàng, ai cũng có thể làm, từ người trẻ tuổi đến người già. Tuy nhiên, công việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ, người lặt lá phải thao tác nhanh nhưng khéo léo, để không làm gãy chồi và nụ của cây.
Dân chơi mai có câu: “Nhất gốc, nhì thế, tam thân, tứ hoa”. Theo những người trồng mai, muốn cây mai đẹp, người trồng phải bỏ nhiều công chăm sóc, dù đây là loài cây cảnh dễ sống và dễ trồng. Tạo ra những chậu mai kiểng độc đáo, thế đẹp, mai ghép nhiều màu, hoặc cây mai bonsai dáng lạ đòi hỏi kỹ thuật và kiến thức chuyên môn. Quan trọng nhất và cũng khó nhất trong kỹ thuật trồng mai là tạo dáng cho cây và giúp mai nở hoa đúng kỳ, hoa đều và màu sắc tươi đẹp.
Tại thị xã An Nhơn, công việc chăm sóc mai đòi hỏi nhiều công đoạn tỉ mỉ. Từ việc chọn gốc mai tốt, cắt tỉa cành, đến việc lặt lá để mai nở đúng dịp Tết, mọi công đoạn đều cần sự chú ý và kinh nghiệm. Đặc biệt, công việc lặt lá cuối năm là khâu quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hoa mai dịp Tết. Người lặt lá phải cẩn thận, vì chỉ cần một chút sơ suất cũng có thể làm gãy chồi non, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Ngoài ra, để có những chậu mai kiểng độc đáo, người trồng còn phải tìm hiểu về kỹ thuật ghép mai. Ghép mai là một nghệ thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ, để tạo ra những chậu mai nhiều màu sắc và kiểu dáng lạ. Những cây mai bonsai với dáng thế đẹp, độc đáo luôn thu hút sự quan tâm của người chơi cây cảnh, nhưng để đạt được điều đó, người trồng cần có kỹ thuật cao và kiến thức sâu rộng về cây mai.
Những người trồng mai ở thị xã An Nhơn không chỉ làm việc chăm chỉ để phục vụ nhu cầu mai Tết, mà còn giữ gìn một truyền thống quý giá của vùng đất Bình Định. Họ hy vọng rằng với sự nỗ lực và kiên trì, những chậu mai vàng sẽ nở rộ đúng dịp Tết Giáp Thìn 2024, mang lại niềm vui và tài lộc cho mọi người.
Tham quan làng nghề trồng mai vào mỗi dịp xuân về, nhiều du khách không khỏi trầm trồ khen ngợi dáng thế đặc trưng của mai vàng Nhơn An. Những chậu mai với dáng hình rồng, thế rồng thăng, rồng lượn ngẩng đầu, các chi nhánh xòe ra xung quanh, cùng với bộ gốc được đôn lên khỏi đất, tạo nên nét rất riêng, luôn được dân chơi mai kiểng săn tìm nhiều nhất. Tuy nhiên, vào thời điểm này, không khí mua sắm ở các làng nghề trồng mai tại thị xã An Nhơn vẫn khá trầm lắng.
Ông Hồ Văn Khiêm, người có gần 30 năm kinh nghiệm trong nghề trồng mai ở xã Nhơn An, cho biết gia đình ông và các con đang trồng khoảng hơn 20.000 gốc mai. Mọi năm, vào thời điểm này, dân buôn mai đã nườm nượp đi xem hàng, nhưng năm nay kinh tế khó khăn, nhiều nhà vườn bán mai rất chậm, thậm chí có nhà vườn còn chưa bán được gốc nào. Ông Khiêm cho biết: "Nếu so sánh với thời điểm này năm ngoái thì thật sự là èo uột, hy vọng vài ngày nữa sẽ có đông khách hơn, bởi cả năm chúng tôi trông chờ vào mỗi vụ hoa này. Nếu không đi được đơn hàng thì công sức cả năm coi như bỏ."
Những khó khăn của làng nghề trồng mai năm nay không chỉ do tình hình kinh tế mà còn do sự cạnh tranh từ các loại hoa và cây cảnh khác. Bên cạnh đó, điều kiện thời tiết không thuận lợi cũng góp phần gây khó khăn cho việc trồng và chăm sóc mai. Các nhà vườn đang phải đối mặt với nhiều thách thức, nhưng họ vẫn hy vọng vào sự thay đổi trong những ngày cuối năm để có thể bán được nhiều mai hơn.
Dù khó khăn, người trồng mai ở An Nhơn vẫn giữ niềm tin và tình yêu với nghề. Những chậu mai vàng rực rỡ với dáng thế độc đáo là niềm tự hào của làng nghề, nơi đã từng tạo ra những cây mai được nhiều người yêu thích và săn đón. Trong thời điểm trầm lắng này, nhà vườn đang nỗ lực tạo ra những sản phẩm mai chất lượng nhất, hy vọng thu hút được sự quan tâm của khách hàng và dân buôn mai.
Dẫu có nhiều thách thức, làng nghề trồng mai vẫn là một phần không thể thiếu của thị xã An Nhơn, với lịch sử và truyền thống lâu đời. Những cây mai vàng không chỉ là biểu tượng của sự may mắn và thịnh vượng mà còn là minh chứng cho sự bền bỉ và kiên trì của người trồng mai. Mỗi dịp Tết đến, những chậu mai vàng rực rỡ vẫn mang lại niềm vui và hy vọng cho mọi người, cũng như hy vọng về một mùa mai thành công cho những nhà vườn tại An Nhơn.